Erytrytol – abecadło zdrowia „E”

Abecadło zdrowia 🆎

Zauważam, że wiele osób obawia się erytrytolu. Wolą używać ksylitol, słodzików na bazie rakotwórczego aspartamu lub stewię. Dlaczego? Czy to skojarzenie nazwy „erytrytol / trotyl / etytryt / erytrocyt / trol ” 🙂 …. próbuję zrozumieć … nie wiem 🙂

A może to przez mit jego brata bliźniaka Ksylitolu”? – ale… o nim pisałem już tutaj:

https://poradniadietetyczna.eu/…/05/ksylitol-vs-erytrytol/

więc teraz pora wynieść na podium zwycięzcę: erytrytol.

Ciężko jest wyrwać się ze szponów cukru. Jedni odstawiają go do zera razem z innymi produktami dającymi słodki smak, a inni robią to powoli, małymi krokami. Jednym z lepszych rozwiązań do zastosowania przy zmianie nawyków żywieniowych, kiedy uczucie słodu to „być, albo nie być” na diecie jest ERYTRYTOL (ERYTROL).

Po raz pierwszy został wyizolowany w 1852 roku z alg morskich, ale wprowadzono go na rynek dopiero w 1990 roku w Japonii. W Polsce został dopuszczony do stosowania w dopiero i aż w 2008 roku.

Erytrytol – E968

• poziom słodkości = 0,6 – 0,8 w porównaniu do sacharozy (cukru z cukiernicy)
• wartość energetyczna = 0,2 kcal
• naturalny w przeciwieństwie do ksylitolu (sprzedawanego w sklepach)
• pomoc w walce z otyłością i nadwagą
• dziesięć razy mniej kalorii niż ksylitol
• nie ulega fermentacji w jamie ustnej i nie powoduje próchnicy
• nie zwiększa poziomu cukru we krwi ani insuliny
• nie wpływa także na poziom cholesterolu czy trójglicerydów
• erytrytol bezpieczny dla psa, a ksylitol zabójczy
• erytrytol dozwolony w diecie o niskiej zawartości FODMAPs, ogranicza absorpcję fruktozy w jelicie cienkim przy jej nietolerancji, ksylitol zabroniony przy zespole jelita drażliwego i w diecie FODMAPs
  

Być może skuszę rzeszę mężczyzn opisując erytryt jako nic innego, jak alifatyczny alkohol czterowodorotlenowy z grupy cukroli. Ale tak naprawdę jest to organiczny związek chemiczny występujący naturalnie. Jest także wytwarzany w naszym organizmie (zawsze uważałem, że kobiety są słodkie – dopiero na studiach dowiaduję się dlaczego 🙂 ). Erytrytol można znaleźć w niektórych owocach (melonach, gruszkach, winogronach, arbuzach), jak również w pyłku kwiatów, grzybach, owocach morza oraz produktach fermentowanych, takich jak sos sojowy, pasta Miso, wino, Sake czy sery.
Na szeroką skalę produkuje się go jednak w procesie fermentacji glukozy lub hydrolizatów skrobiowych przy zastosowaniu różnych gatunków drożdży (m.in. Candida magnoliae czy Torula). Innym sposobem uzyskiwania tego słodzika jest zastosowanie jako surowca wyjściowego gliceryny odpadowej syntetyzowanej przez mikroorganizmy z gatunku Yarrowia lipolitica. I mimo, ze brzmi to skomplikowanie to jest to otaczająca nas matka natura, a nie jak w przypadku ksylitolu odczynniki chemiczne pozostawiające wiele toksycznych substratów niebezpiecznych dla środowiska.

Erytrol praktycznie nie jest przyswajany przez nasz organizm. 90% spożytego erytrytolu jest wchłaniane w jelicie cienkim do krwiobiegu w niezmienionej formie (brak enzymów do trawienia słodzika) i wydalane przez nerki z moczem.
A kiedy żonglujecie dietami w poszukiwaniu własnego stylu odżywiania, to erytrytol łagodzi stany zapalne jelita cienkiego wywołane dietami wysokotłuszczowymi i poprawia tolerancję na glukozę.
Hiperglikemia, stres oksydacyjny oraz początek i progresja powikłań cukrzycowych są ze sobą silnie powiązane. Redukcja stresu oksydacyjnego może mieć ogromne znaczenie w długotrwałym leczeniu pacjentów z cukrzycą. Przewlekły charakter choroby wymaga sposobu przyjmowania antyoksydantów, który można łatwo utrzymać, np. poprzez dietę. Takim antyoksydantem może być erytrytol. Badania sugerują, że erytrytol może nie tylko służyć jako substytut glukozy, ale także być użytecznym środkiem w leczeniu cukrzycy, pomagającym kontrolować poposiłkowy poziom glukozy we krwi.

Podobnie jak inne alkohole cukrowe, erytrol daje w jamie ustnej „efekt chłodzenia”, ponieważ pobiera ciepło, żeby się rozpuścić. Proponuję spróbować na porcję erytrytolu dodać dodatkowo 1/4 tej porcji stewii (np. zamiast 1 łyżeczki cukru = 1 łyżeczka erytrytolu + 1/4 łyżeczki stewii). Łącznie uzyskamy poziom słodkości 1 łyżeczki cukru i znacznie lepszy smak – unikniemy efektu chłodzenia, który daje erytrytol, i nuty goryczki, którą w większej ilości daje stewia.

Negatywne skutki spożycia:

Należy również brać pod uwagę, że alkohole cukrowe (alditole, cukrole) – alkohole wielowodorotlenowe (poliole), będące pochodnymi monosacharydów różnią się między sobą i nie należy wrzucać wszystkich do jednego worka:

glikol – E1520 glikol 1,2-propylenowy
glicerol – E422 glicerol
erytrytol – E968 SUKRALOZA
ksylitol – E967 SACHARYNA
mannitol – E421 ASPARTAM
sorbitol – E420 ACESULFAM-K
perseitol
wolemitol
β-sedoheptiol
izomalt – E953 izomaltoza SÓL ASPARTAMU–ACESULFAMU
laktitol – E966 NEOHESPERYDYNA DC
maltitol i syrop z maltitolu – E965 maltitol CYKLAMINIAN
galaktitol
arabitol
rybitol

Przykładowo galaktitol u chorych na formę galaktozemii wywołaną brakiem galaktokinazy, gromadzący się galaktitol wykazuje działanie neurotoksyczne, wywołując zmętnienie soczewki oka (zaćma).
Laktitol jest stosowany w medycynie jako środek przeczyszczający.

Ksylitol: 120 mg tego słodzika prowadziło do zaburzeń w tolerancji glukozy i dysbiozy mikrobioty jelit w przypadku zdrowych osób.

Mannitol – aspartam jest rakotwórczy. Nie ma znaczenia, że spożywamy dawki bezpieczne. Producenci mają wyznaczony przepisami czas na zaprzestanie stosowania tego słodzika w produkcji produktów spożywczych i napojów.

Sorbitol może powodować zaburzenia w pracy żołądka i jelit. W zależności od indywidualnej wrażliwości od 10 do 50 g dziennie może wywoływać u dorosłych albo lekkie zaburzenia trawienia, albo ciężkie biegunki. U dzieci już dużo niższe dawki mogą być szkodliwe. U niemowląt nawet sorbitol zawarty w sokach owocowych może być niebezpieczny. Powoduje bowiem gromadzenie wody w jelitach, co prowadzi do biegunek, a jego fermentacja w jelicie grubym może stać się przyczyną nadmiaru gazów. Niestety, mimo że wskazuje się sorbitol dla cierpiących na cukrzycę, jest podejrzenie, że przyczynia się do nefropatii cukrzycowej – częstego powikłania tej choroby. Ponadto właściwości osmotyczne sorbitolu – tak pożądane w wyrobach spożywczych – mogą przyczyniać się do upośledzenia funkcjonowania nerek.

Ksylitol – zabójczy dla psów – u ludzi ksylitol wchłania się powoli i nie ma mierzalnego wpływu na produkcję insuliny. Jednak w organizmie czworonoga ten proces wygląda nieco inaczej. Kiedy psy jedzą ksylitol, szybko wchłaniają go do krwiobiegu, co powoduje nagłe uwalnianie insuliny. To sprawia, że poziom cukru we krwi gwałtownie spada do stanu zagrażającemu życiu. Organizm psa myli ksylitol z glukozą i zaczyna produkować duże ilości insuliny. A to może powodować hipoglikemię, czyli niski poziom cukru we krwi. A w konsekwencji może doprowadzić nawet śmierci. Ksylitol u psów może mieć szkodliwy wpływ również na pracę wątroby powodując jej niewydolność.

W przeciwieństwie do ksylitolu, erytrytol jest lepiej tolerowany w przewodzie pokarmowym, i nie jest niebezpieczny dla psów. Na łamach REGULATORY TOXICOLOGY AND PHARMACOLOGY 24, S254–S260 (1996) opublikowano wynik badań przeprowadzonych na zwierzętach. Naukowcy I Dean, F Jackson, R J Greenough Opisują przebieg badania trwającego ponad rok, podczas którego nie został uśmiercony żaden pies pomimo przyjmowania bardzo wysokich dawek słodzika (3,5 grama / 1 kg masy ciała). Przewlekłą toksyczność doustną erytrytolu badano przez podawanie erytrytolu na poziomie dietetycznym 0 (kontrole), 2, 5 lub 10% grupom składającym się z czterech samców i czterech samic psów przez 53 tygodnie. Erytrytol był dobrze tolerowany we wszystkich dawkach bez objawów biegunki. Zużycie wody było nieco wyższe w grupie otrzymującej wysokie dawki niż w grupie kontrolnej. Leczenie nie miało wpływu na masy ciała i przyrosty masy ciała. Nie stwierdzono klinicznie istotnych zmian parametrów hematologicznych ani kliniczno-chemicznych, które można przypisać leczeniu. W szczególności stężenie elektrolitów w osoczu pozostało niezmienione. Ocena szeregu parametrów moczu (w tym elektrolitów i enzymów nerkowych) była utrudniona przez bardzo różne objętości moczu u poszczególnych psów; Jednakże, dostępne dane nie wykazały wpływu leczenia na wydalanie z moczem elektrolitów (K+, Na+, Mg2+ i Pi) lub enzymów (gamma-glutamylotranspeptydaza, N-acetyloglukozaminidaza i dehydrogenaza mleczanowa). Oznaczenie ilościowe erytrytolu w moczu wykazało, że 50 do 80% przyjętej dawki zostało wchłonięte i wydalone z moczem. Analiza końcowej masy narządów nie wykazała różnic związanych z leczeniem. Nie zaobserwowano zmian histopatologicznych związanych z leczeniem w nerkach ani w żadnym innym badanym narządzie lub tkance. Stwierdzono, że dzienne spożycie erytrytolu do 3,5 g/kg masy ciała było dobrze tolerowane przez psy.

Oczywiście , żaden pies nie potrzebuje cukru ani słodzików i nie należy ich karmić słodkościami.
A człowiek?

Jarosław Juć

Źródła:

1. Int J Mol Sci. 2021 24 maja;22(11):5558. doi: 10.3390/ijms22115558.
2. J Rolnictwo Chemia Żywności. 2018 14 lutego;66(6):1401-1407. doi: 10.1021/acs.jafc.7b05033. Epub 2018 lut 5
3. Crit Rev Food Sci Nutr. 2020;60(12):2034-2051. doi: 10.1080/10408398.2019.1625859.
4. Odżywianie. 2010 kwiecień;26(4):449-58. doi: 10.1016/j.orzech.2009.05.004. Epub 2009 24 lipca.
5. Regul Toxicol Pharmacol. 1996 Oct;24(2 Pt 2):S254-60. doi: 10.1006/rtph.1996.0106.